Hikayeyi dinledikçe olaylar ve şahıslar insana çok tanıdık geliyor: Avrupa gücü etnik olarak farklı bir bölgeyi kolonize ediyor, ancak yerel bir isyanın ardından geri çekiliyor. Güç boşluğunun yerini, bu topraklarda tarihi haklar talep eden yeni bağımsız bir devlet kurmak isteyenler ile bu toprak üzerinde yaşayan yerli halk ve vatansız insanlar arasındaki egemenlik konusunda ölümcül bir çatışma ortaya çıkıyor.
Devlet aktörü, göçmen yerleşimcileri bölgeye gönderir ve demografik dengeyi ve gelecekteki bir barış anlaşmasının sonucunu değiştiren “sahadaki gerçekleri” kurar. Uluslararası toplum, zayıf tarafın kendi kaderini tayin hakkını kabul eder, ancak destek çoğunlukla sözde kalır. Bu arada bir duvar iki toplumu ayırmak için yukarı doğru yükselir.
Bu süreç içerisinde direnişi sembolize eden iki intifada patlak verir. 1990'lar ve 2000'ler boyunca çok sayıda barış girişimi başlatıldı fakat hiçbirisinde de başarılı olunamadı.
Yukarıdaki açıklamayı okuduğunuz gibi, İsrail-Filistin çatışmasını yanlış tanıtan tartışmalı bir kelime seçimi veya tarihi süreç üzerinde başınızı sallıyorsanız, rahatlayın. Bu, Batı Sahra çatışmasının de bir tanımıdır.
Kendi çatışmamıza herhangi bir benzerlik tamamen rastlantısal ya da İsrail-Fas diplomatik ilişkilerinin normalleşmesi veya ABD yönetiminin Batı Sahra'daki Fas egemenliğini resmi olarak tanıması ve teşvik etmesi. Bunların hepsi Batı Sahra halkının bu bölgede devlet olarak tanınma hakkından vazgeçene kadar…
Tolstoy'un Anna Karenina'daki açılış önermeleri aileler için olduğu kadar halklar için de geçerlidir: her mutsuz çatışma kendi yolunda da mutsuzdur.
Çatışmamızın dini boyutları da var; Batı Sahra'daki anlaşmazlık böyle değil. İsrail rejimi, Batı Şeria'daki topraklarda Yahudilerin buranın eski yer sahibi olma iddiası yoluyla Siyonist göçmenlere ait yerleşim projesini meşrulaştırıyor. Fas'ın Batı Sahra'ya olan iddiası ise Sahravi kabileleri ile Fas Sultanı arasındaki eski bağlılıkların kanıtlarına dayanıyor. Sahraviler şu anda Batı Sahra'da demografik bir azınlıktır, Filistinliler ise yeşil Hat'ın diğer tarafında çoğunluk olmaya devam etmekteler.
Yine de, farklılıklara rağmen, benzerlikler çarpıcıdır ve – şimdi iki çatışma son anlaşma ile açıkça birbirine bağlanmıştır – önemlidir. Her iki çatışmada da kendi kaderini tayin etme mücadelesi genellikle şiddetlidir, baskıcı devlet tepkisi genellikle orantısızdır. İşgal altındaki topraklarda hükümet politikasını destekleyen ve karşı olanlar (burada da) hain markalı ise vatanseverlik işareti haline gelmiştir, farklılıklar önemlidir: Fas’ta muhalefeti dile getirmek ciddi yankı yapar, İsrail işgalini eleştirmek ise öyle değil ve cezalar karşılaştırılamaz.
Ve son olarak, mevcut ABD yönetimi, çatışmanın bir tarafıyla resmen uyum sağlamayı seçti ve esasen diplomatik emsal ve uluslararası hukukun doğrudan reddedilmesini de kazanan taraf olarak ilan etti.
İsrail, Fas’a karşı ABD'nin diplomatik politikasından sorumlu değildir ve bu kadar önemli bir bölgesel oyuncuyla resmi işbirliği fırsatını reddetmek aptalca olacaktır. Güvenli, müreffeh ve barışçıl bir İsrail görmek isteyen herkes, başka bir Arap ülkesiyle barış umudu konusunda heyecanlanacak. Bununla birlikte, bağlam önemlidir ve Fas'ın normalleşmeye koyduğu fiyat etiketinin sonuçlarını kabul etmek önemlidir. Barışın normalleşmesi kutlanmalıdır. Bununla birlikte, iktidarın kendi kaderini tayin hakkı üzerindeki zaferini normalleştirmesi, Yahudi halkının Filistinliler için aynı hakkı isteyenlerden bahsetmemesi, devlet olma hakkına sahip olduğuna inanan herkesi duraklatıp biraz düşündürmelidir.
Batı Sahra'daki Fas egemenliğinin büyük bir dünya gücü tarafından tanınması, dünya üzerinde vatansız insanlar için bir darbedir ve güçlü komşular tarafından da göze çarpan topraklara sahip zayıf devletlere bir uyarı görevi görmelidir. İsrail bir zamanlar ikincisi arasında yer aldı ve tekrar aynı duruma düşebilir…
Tartışmalı topraklar üzerindeki egemenliğin tek taraflı uygulamalarını tanıma eğilimi, uluslararası hukukun yanı sıra barışçıl ve ikili taraflı çözümü de baltalayan bir eğilimdir.
İnsanın veya devletin uzun vadeli çıkarları için, daha adil ve istikrarlı bir dünyaya doğru ilerlemeyi takdir etmek gerekli.
//Tehila Wenger, Cenevre Girişimi'nde operasyon Koordinatörüdür.
The Times of İsrael’de yayınlanan bu makale Abdullah Yiğit tarafından İsrailpost için tercüme edilmiştir.