1948 İşgalci rejim öncesi Siyonist terör örgütü İrgun grubunun kurucusunun oğlu olan Ehud Olmert, İngiliz mandasındaki Filistin topraklarında Binyamina yakınlarında 30 Eylül 1945 yılında dünyaya geldi.
Eski İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un çok yakın dostu olan Olmert, Hebrew University’den psikoloji, felsefe ve hukuk eğitimi alarak mezun oldu. Olmert’in gençliği sağcı gençlik organizasyonlarında çalışarak geçti. Ailesi’nin karşı çıkmasına rağmen Herut partisiyle Mapai partisinin uzun iktidar dönemine son vermek için birleşme çalışmaları yaptı. Olmert evli ve 5 çocuk babasıdır.
Knesset'in en genç milletvekili
Olmert, işgalci İsrail ordusunda Golani ekibinde piyade er olarak ve daha sonra da Ordu Basımevi’nde çalışmıştır. İşgalci rejimin parlamentosu Knesset’e ilk 1973 yılında 28 yaşındayken seçilmiş ve 'en genç milletvekili' ünvanını kazanmıştı. Daha sonra 7 kez daha vekil seçilmiştir.
Genç bir vekil olarak adını yolsuzluğa ve organize suçlara karşı verdiği mücadeleyle duyurdu.1981-1988 yılları arasında, Dış İlişkiler ve Güvenlik Komitesi üyesi olarak ayrıca Finans, Eğitim ve Savunma komitelerinde de çalıştı. 1988-1990 yılları arasında azınlık işleriyle,1990-1992 yılları arasında da sağlık bakanlığında görev aldı.
1993 yılından 2003 yılına kadar Ehud Olmert iki ayrı dönem olarak Yeruşalayim Belediye Başkanlığı görevinde bulundu. Bu görevde bulunan ilk Likud üyesi de O’ydu. Onun döneminde eğitim ve yol yapımına ağırlık verildi. Ayrıca şehir içi raylı sistem ve şehir dışına toplu taşıma yolları için büyük projelerin bir kısmının yapımına başlanmış bir kısmı da bitirilmiştir.
Ehud Olmert 16. Knesset’in bir üyesi olarak Ocak 2003’te seçildi. Likud Partisinin seçim kampanyasında ve ardından koalisyon çalışmalarında aktif rol oynadı. Seçimlerin ardından Başbakan Yardımcısı ve Endüstri, Ticaret ve Çalışma Bakanı olarak atandı. Ayrıca 2003-2004 yılları arasında Ulaştırma Bakanı olarak da görev aldı.
Ariel Sharon'un 2. Başbakanlık döneminde Olmert, başbakan yardımcısı ve Şaron’un sağ kolu oldu. Olmert Eylül 2005’te yapılan geri çekilme planında Şaron’un en önemli destekçisi oldu. Şaron Likud’dan ayrılıp Kadima’yı kurmaya karar verdiğinde ise ona ilk katılanlardan biri oldu.
Şaron'un Vekili ve Kadima Lideri
Olmert 4 Ocak’ta Ariel Şaron’un rahatsızlanmasının ardından başbakan vekili olarak göreve başladı. Şaron’un çalışamaz raporu almasının ardından Kadima Partisi’nin yöneticiliğine en yakın isim Olmert’ti. İsrail rejimi hukukuna göre Ariel Şaron’un görevine devam edemeyeceği kesinleştikten sonra 100 günlük bir süre içinde yeni seçimler yapılmalıydı. Seçimler sonuç olarak 100 gün dolmadan yapıldı ve Şaron’un yerine Kadima’nın yeni lideri Olmert oldu. Şaron’un rahatsızlığının devam ettiği günlerde Olmert, Şaron yanlısı Şimon Peres ve Tzipi Livni’yle görüşerek onların partide kalmasını sağladı. Böylece bu değişimin kan kaybına neden olmadan atlatılmasını sağlamış oldu.
16 Ocak 2006’da Olmert, Kadima’nın lideri oldu ve 28 Mart seçimlerinin bir numaralı başbakan adayı oldu. Beklenenden az olmasına rağmen 28 Mart seçimlerinde Knesset’teki 120 sandalyeden 29’unu kazanarak Kadima seçim zaferini ilan etti. Zafer konuşmasında azınlıkların hakkını koruyan, barış dolu, huzurlu , gelişmiş, eğitime, kültüre ve bilime önem veren ve en önemlisi de Filistinlilerle barışı öngören bir politika izleyeceğini iddia etti.
Olmert 14 Nisan 2006 ‘da işgalci İsrail rejiminde 12. başbakan oldu. Olmert, Perez ile koalisyon aşamasında önemli aşama kaydetti. Birçok bakanlık üzerinde anlaşmaya varılmakla birlikte Olmert’in başbakan, Perez’inse Savunma bakanı olmasına karar verildi.
Sanatçı Eşi ve Çocukları
Ehud Olmert'in eşi Aliza bir sanatçıdır. Roman yazarlığının yanı sıra tiyatro oyunları da bulunmaktadır. Çiftin 4’ü kendilerinden biri de evlat edinilmiş olmak üzere 5 çocukları vardır.
En büyük kızları, Michal, Psikoloji masterı yapmakta ve yaratıcı düşünce üzerine seminerler vermektedir. Danna ismindeki bir kızları da Tel-Aviv Üniversitesinde Edebiyat doçentidir. Danna ayrıca işgal altındaki topraklarda kurulan İsrail kontrol noktalarında Filistinliler'e yapılan kötü muameleleri izleyen bir kurumla bağlantılı.
Oğulları Shaul evli bir sanatçı ve ailesiyle New York’ta yaşıyor. Şaul ayrıca İsrail futbol takımlarından Beitar Yeruşalayim’ın sözcüsü olmuştur.
En küçük oğulları Ariel, Paris’te Sorbonne Üniversitesinde edebiyat eğitimi gördü. Ariel - İsrail'de hayli sıradışı olan bir kararla - askerlik yapmayı reddetmiş ve şu an Paris'te yaşıyor.
Evlat edindikleri kızlarının ismi de Shuli. Olmert, çocuklarıyla ilişkisi hakkında şöyle diyor: "Aramızda çok fazla anlaşmazlık ve öfke var. Ama benim üzerimde etkileri oldu ve bundan gurur duyuyorum. Onların üzerinde de benim bir etkimin olduğunu düşünmek isterim."
Olmert’in babası Mordehay Çin’in Harbin kentinde doğmuş ve büyümüştür. Orada Beitar’ın liderliğini de yapmıştır. Daha sonra İsrai’le gelerek 2. ve 3. Knessetlerde görev almıştır.. Olmert'in büyük babası J.J. Olmert 1. Dünya Savaşından sonra Rusya’dan kaçıp Çin’e yerleşmiştir. Babası 1933’te 22 yaşında İsrail’e gelmişse de Çin’i hiç unutmamıştır.
Kudüs'ün tamamen Yahudileşmesinden yana
Ehud Olmert, bir milyon Siyonist Yahudiyi Kudüs ve çevresine yerleştirme planının da fikir babasıdır. Bu plan her ne kadar hayata geçirilemedi ve tersine göç sebebiyle geçirilmesi mümkün görünmüyorsa da amacı açısından dikkate alınması gerekir.
O, bu planla Kudüs'teki Müslüman varlığını küçük bir azınlığa düşürmeyi ve bütün Müslümanların ortak duyarlılıkla sahip çıkmaları gereken Kudüs'ü tam bir Yahudi şehrine dönüştürmeyi hedeflemektedir. Aralık 1999'da yaptığı bir açıklamada bu planla ilgili olarak: "Böylece ilk Siyonistlerin gerçekleştirmek için büyük çaba harcadıkları önemli bir hedef gerçekleştirilmiş olacaktır" demişti.
Olmert'in belediye başkanlığı döneminde Kudüs'te Müslümanlara ait pek çok gayrimenkul gasp edildi. Örneğin 2000 yılında onun başkanlık ettiği Mahalli İnşa Konseyi yeni bir cadde ve bağlantılı ara sokaklar açma iddiasıyla Filistinlilere ait 568 dönüm araziyi gasp etti. Bu gasp bir ihtiyaçtan dolayı değil özellikle Kudüs'te Müslümanların mülklerini ellerinden alma politikası yüzünden gerçekleştirilmişti. Olmert döneminde bunun dışında daha yüzlerce dönüm arazi zorla gasp edilmiş ve birçoğu Siyonist göçmenlere verilen Yahudi yerleşim birimlerinin genişletilmesi için kullanılmıştır.
Lübnan hezimeti ve Olmert'e istifa çağrıları
Lübnan merkezli Hizbullah Hareketi’ne karşı 34 günlük bir savaş veren ve savaş sonrasında içte ve dışta eleştiri oklarının hedefi olan İsrail'in iktidardaki partisi Kadima, aile içi geçimsizlik ve çatışmalarla da gündemde. Hizbullah'a karşı başlatılan 'Gazap Üzümleri' adlı askerî saldırıyı kötü yönetmekle ve savaşta basiretsiz davranmakla suçlanan İsrail Başbakanı Ehud Olmert, kendi partisinin güçlü isimleri tarafından da şiddetli bir şekilde eleştirilip istifaya davet edildi.
Başta İsrail Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tzipi Livni olmak üzere birçok parti yetkilisi Olmert'in istifa etmemekle partiye zarar verdiğini düşünüyordu.
2006 Lübnan Savaşı'nın ardından Olmert'in popülaritesi düştü ve 15 Eylül 2006'da eski genelkurmay başkanı Moshe Ya'alon , Olmert'in istifa etmesi gerektiğini kamuoyuna açıkladı.
Ehud Olmert, Condoleezza Rice ve Mahmoud Abbas ile görüşüyor . 9 Aralık 2006'da Olmert, İran'a askeri saldırı olasılığını göz ardı edemeyeceğini belirterek, uluslararası toplumu bu ülkeye karşı harekete geçmeye çağırdı. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın İsrail'i yok etmek için tekrarlanan tehditlerini "kesinlikle suçlu" olarak nitelendirdi ve "daha dramatik adımlar atılmasını" beklediğini söyledi.
29 Kasım 2007'de İsrail-Filistin anlaşmazlığına iki devletli bir çözüm bulunmaması durumunda İsrail'in son bulacağı konusunda uyarıda bulunan Ormet, "İki devletli çözümün çöktüğü gün gelirse ve eşit oy hakları için (bölgelerdeki Filistinliler için de) Güney Afrika tarzı bir mücadeleyle karşı karşıya kalırsak, o zaman bu olur olmaz İsrail Devleti biter.” dedi.
En az iki görüşme sırasında Olmert, Abbas'a gizli bir söz verdi: Esir İsrail askeri Gilad Shalit için Hamas ile bir esir takas anlaşması yapıldığında , İsrail, El Fetih mahkumlarını serbest bırakarak Abbas'ın hükümetini destekleyecekti . Olmert'in halefi Başbakan Benyamin Netanyahu'nun 2011'de bir esir takas anlaşması yapılmasının ardından , Filistinli yetkililer, Netanyahu'nun Olmert'in sözünü yerine getirmesini ve El Fetih mahkumlarını serbest bırakmasını talep etti.
6 Eylül 2007'de İsrail, Suriye'de Kuzey Kore ve İran'ın yardımıyla inşa edildiği iddia edilen şüpheli bir nükleer reaktöre hava saldırısı olan Orchard Operasyonunu başlattı . Grevden önce İsrail özel kuvvetleri ve işgalci rejim İsrail’in istihbarat kurumu Mossad tarafından yıllarca süren gizli operasyonlar gerçekleştirildi. İsrail'de grevin ayrıntıları sansürlendi ve saldırının 2 Ekim'e kadar gerçekleştiği doğrulanmadı. İsrail'in hava saldırısını gizleme konusunda ABD'nin taleplerine boyun eğdiği yazıldı. Mayıs 2008'de İsrail, Suriye ile Türkiye aracılığında dolaylı barış görüşmeleri başlattı. Olmert, Suriye ile barış görüşmelerinin yeniden başlamasının denenmesi gereken ulusal bir yükümlülük olduğunu belirtti. Ancak Suriye, Gazze Savaşı'na tepki olarak birkaç ay sonra görüşmeleri kesti. Gazze'ye roket saldırıları artıyor. Filistinli direniş güçleri ve Hamas kontrolündeki Gazze Şeridi'nden İsrail'e yönelik roket ve füze atışları, Hamas ile İsrail arasında Haziran ayında bir ateşkes kararlaştırılana kadar devem etti. Ateşkes Aralık 2008'de sona erdi ve iki taraf arasında ateşkesi yenilemek için görüşmeler durdu.
İsrail, 27 Aralık sabahı, kod adı “Dökme Kurşun” olan askeri bir saldırı operasyonu başlattı. Hava ve deniz saldırıları, 3 Ocak 2009'da İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne kara harekatına başladığı günler boyunca devam etti. Çatışma, ateşkesin yürürlüğe girmesine kadar 22 gün sürdü. İsrail daha sonra Gazze'den çekildi.
BM Güvenlik Konseyi, Gazze Şeridi'ndeki çatışmalar için ateşkesi 8 Ocak 2009 da onayladı. İsrail rejiminin işgal operasyonları nihayet 18 Ocak 2009'da sona erdi. Bir gün önce İsrailli yetkililer, Hamas'la anlaşma olmaksızın tek taraflı ateşkes ilan ettiler.
30 Temmuz 2008'de Olmert , Eylül'deki Kadima parti liderliği seçimlerine katılmayacağını ve partisinin yeni bir lider seçmesiyle görevden istifa edeceğini duyurdu.
1980'lerin ortalarından itibaren Olmert, çok sayıda polis soruşturmasıyla sonuçlanan bir dizi yolsuzluk iddiasına maruz kaldı. İsrailli gazeteci Yossi Melman'a göre, tekrarlanan soruşturmalar bazılarının Olmert'in yolsuzluk yaptığına ancak izlerini gizlemekte usta olduğuna inanmasına neden olurken, diğerleri yetkililerin onu taciz etmeye takıntılı olduğuna inanıyordu.
Kudüs Belediye Başkanı olarak Olmert'in işadamlarından, girişimcilerden ve paydaşlardan binlerce şekel rüşvet aldığı iddia ediliyor. İddianameler, yargılamalar ve ceza mahkumiyetleri 30 Ağustos 2009'da Kudüs Bölge Mahkemesinde Olmert aleyhine bir iddianame sunuldu. İddianamede şu hususlar yer alıyor: ağırlaştırıcı koşullar altında dolandırıcılık yoluyla elde etme, dolandırıcılık, güven ihlali, kurumsal belgelerde sahtecilik ve vergi kaçırma.
Eylül 2014'te Yüksek Mahkeme, Olmert'in temyize kadar hapishaneden uzak durabileceğine karar verdi. Sözlü tartışmaların üç ay içinde gerçekleşmesi gerekecekti, ancak nihai karardaki gecikmeyle birlikte potansiyel olarak bir yıldan fazla hapishaneden uzak kalabilir. Mart 2015 itibariyle Olmert henüz cezasını çekmemişti. 15 Şubat 2016'da Maasiyahu Hapishanesinde 19 ay hapis cezasını çekmeye başladı.
Bu mahkumiyet, Olmert'in hem Kudüs belediye başkanı olarak hem de İsrail Ticaret Bakanı olarak görev yaptığı dönemden gelen kötülükler nedeniyle cezalandırıldığı anlamına geliyordu.
Hapis cezası sonrası Olmert, 2009 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çeşitli kolejlerde karışık resepsiyonlar için konuştu. Ekim 2009'da Magnolia, Arkansas'ı ziyaret etti ve İsrail çiftçiliği, teknolojisi ve İsrail'in İran'a bakışından bahsetti. Konuşma Güney Arkansas Üniversitesi'nde yapıldı ve burada kırsal üniversiteyi İsrail'in Kudüs İbrani Üniversitesi ile ortaklık kurmaya davet etti.
2020'de medya baktığımızda Başbakan Netanyahu yönetimi ve Likud partisini çok sert eleştiren bir kişi olarak tanınıyor.
/Abdullah Yiğit