Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, 22 Mayıs 2021'de milletvekili ve 31 Temmuz 2021'de de devlet başkanlığı seçimlerinin yapılmasını onayladı.
Filistin'de son devlet başkanlığı seçimleri 2005'te, milletvekilliği seçimleri ise 2006'da yapılmıştı. Devlet başkanlığı seçimlerine katılmayan Filistin İslami Direniş Hareketi/Hamas milletvekilliği seçimlerine girerek mecliste çoğunluğu elde etmiş, Fetih Hareketi ise ikinci olmuştu. Devlet başkanlığı seçimlerini ise Mahmud Abbas kazanmıştı.
Seçim sonuçlarına rağmen ABD ve Avrupa Birliği (AB) dahil olmak üzere uluslararası toplumun büyük kısmı, Hamas'la çalışmayı reddetmiş ve ABD ile AB direniş hareketi Hamas'ı "terör örgütü" olarak tanımıştı.
Filistinli gruplar arasında çatışmaya varan gerginlikler yaşanırken, Fetih Hareketi Batı Şeria'yı yönetirken Hamas ise kontrolü sağladığı Gazze'de ikinci bir hükümet kurmuştu.
Filistinli diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre seçim kararı alınması Hamas ve Fetih arasında 22 Eylül 2020'de İstanbul'da yapılan toplantı sonrasında oldu.
Seçim Çıkış Yolu
Filistinli grupların 14 yıl sonra seçim kararı alabilmelerindeki en önemli etkenin içinde bulundukları ekonomik ve siyasi kriz olduğu belirtiliyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Filistin tarafına yapılan mali yardımları kesmesi ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle Filistinli tarafların maddi açıdan zor durumda.
Filistin Yönetimi seçim kararı alarak Joe Biden döneminde ABD ile yeni bir sayfa açmayı umuyor. Seçim kararı Filistinli grupların elini hem uluslararası toplum karşısında güçlendirecek hem de kendi halkı karşısında rahatlatacak.
Ne zaman Filistinlilerle barış müzakeresi gündeme gelse işgalci rejim İsrail Filistin'deki siyasi bölünmüşlüğü gündeme getirerek "Hangi Filistin?" diye soruyordu.
İşgalci Siyonist rejim İsrail ile Filistin Yönetimi arasında yapılan son barış görüşmeleri de 2014 yılında kesintiye uğramıştı.
ABD’nin Terör Listesi
ABD'de seçimleri kazanan Biden'ın demokrasi ve insan hakları konusunda izlemeyi vadettiği politikalar da göz önünde bulundurulduğunda, seçim kararının ABD-Filistin ilişkilerine olumlu yansıyacağı belirtiliyor.
Filistin tarafının ABD'den, Filistin Kurtuluş Örgütünü (FKÖ) terör listesinden çıkarmasını isteyeceği de konuşuluyor.
1993'teki Oslo Anlaşması'ndan sonra tüm ABD başkanları her altı ayda bir erteleme belgesi imzalayarak terör listesinde olmasına rağmen FKÖ'nün Washington'da temsilcilik bulundurmasına olanak sağlıyordu. Donald Trump ise bu imzayı atmayarak FKÖ'nin ülkesindeki ofisini kapatmış ve Filistin tarafıyla ilişkileri koparmıştı.
Bölgede esmeye başlayan ılımlı rüzgarların da seçim kararı alınmasında etkili bir diğer faktör.
2006'da yapılan milletvekilleri seçimini kazanan Hamas'ın uluslararası toplumun büyük bölümü tarafından meşru bir aktör olarak kabul görmemesi aynı senaryonun 14 yıl sonra yeniden yaşanması endişelerini de beraberinde getiriyor.
Bu yaşanan tecrübeden ders çıkaran Hamas tarafında bunu aşmak için bazı yeni arayışların olduğu da konuşulan konular arasında.
14 yıldır yaşananlar Hamas'ın bazı haklarından feragat ederek Tunus'taki Nahda Hareketi ve onun lideri Raşid el-Gannuşi tarzı bir yol izleyeceği muhtemel görünüyor.
Hamas'ın seçimleri kazanması ve hükümeti kendisinin kurmasında ısrar etmesi durumunda AB ve ABD'nin mali yardımları keseceği ve siyasi boykot uygulayacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
İşgalci rejim İsrail de muhtemelen Filistin bankalarına para transferini engelleyecektir. Böyle bir durumda ise Filistin Yönetimin ayakta kalması çok zor.
Uluslararası toplumun önemli bir kısmının Filistin'den talebinin aslında "seçim olsun ama Hamas kazanmasın" şeklinde olduğu gözden kaçmıyor.
Hamas’ın Seçim Çalışması
Filistin toprakları Siyonist İsrail rejimi tarafından işgal ve abluka altında.
2005 ve 2006'da yapılan Filistin devlet başkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinde Siyonist İsrail rejimi işgal altında tuttuğu ve 1980'de yasa dışı olarak ilhak ettiği Doğu Kudüs'te sandık kurulmasına izin vermişti.
Filistin Yönetimi geçen yıl işgalci İsrail tarafına bir mektup göndererek seçimlerde Doğu Kudüs'te sandık kurulmasını talep etti ancak İsrail bu mektubu yanıtsız bıraktı. Bunun üzerine Filistin Yönetimi, AB ülkelerinin büyükelçilerinden devreye girmelerini istedi. Şimdi iş işgalci rejime baskı yapacak olan Avrupa devletlerinde.
Sağ bloktan oluşacağına kesin gözüyle bakılan yeni işgalci İsrail hükümetinin, "ABD'nin 2016'da büyükelçiliğini Tel Aviv'den Kudüs'e taşımasının ardından konjonktür değişti." diyerek şehirde sandık kurulmasına izin vermeyebileceği tahmin ediliyor.
Siyonist İsrail'in "terör örgütü" olarak gördüğü Hamas Hareketi üyeleri işgal altındaki Batı Şeria'da seçim kampanyası yürütebilecekler mi?
İsrail rejiminin 1967'den beri işgal altında tuttuğu Batı Şeria'da Hamas üyelerine seçim çalışması yaptırmayacağı da malum.
Hamas üyelerinin işgalci İsrail tarafından gözaltına alınmasını engellemenin formülü seçime tüm tarafların tek listeyle gitmesi.
2021 yılı içerisinde Filistin ve işgalci rejim İsrail'de milletvekili seçimlerinin yapılacak olması bölgedeki siyasi yelpazenin de yeniden şekillenebileceğini gösteriyor.
ABD'de demokratların iktidara gelmesiyle Filistin-İsrail barış görüşmeleri de yeniden başlayabilir.
Filistin Yönetimi ve Seçim Kararı
Filistin Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Hanna Nasır, düzenlediği basın toplantısında Filistinli grupların bir hafta içinde Kahire'de toplanarak, Filistin topraklarında genel seçimlerin yapılmasının önünde engel teşkil eden olası anlaşmazlıkları çözeceklerini belirtti.
Kahire’deki toplantı, Abbas’ın seçim kararnamesini yayınlamasın ardından gruplar tarafından kararlaştırıldı.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Filistin Yönetimi’nin Avrupa ve Arap ülkelerinden Kudüs'te seçimlerin yapılması için güvence aldığını, ancak işgalci rejim İsrail'in onayını alamadığını söylediler. Kaynaklar, ülkelerin ve bölgelerin Kudüslülerin de seçimlere katılmasını sağlama sözü verdikleri iddia ediliyor.
Abbas'ın imzaladığı kararnamede, Yasama Konseyi (Yasama Meclisi) seçimlerinin sonuçlarının Filistin Ulusal Konseyi'nin oluşumunda ilk aşama olması şartıyla 22 Mayıs 2021 tarihinde milletvekili seçimlerinin, 31 Temmuz 2021 tarihinde ise başkanlık seçimlerinin yapılması, Ulusal Konsey’in, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) tüzüğü ve ulusal uzlaşılara uygun olarak 31 Ağustos 2021 tarihinde tamamlanması ve mümkün olan her yerde Ulusal Konsey seçimlerinin yapılması öngörülüyor.
Hamas, seçmenin iradesini baskı veya kısıtlama olmaksızın, her türlü adalet ve şeffaflıkla ifade ettiği, özgür ve adil bir seçim ortamının oluşturulması ve tüm seçim sürecini Kudüs'te, içeride ve dışarıda tamamlamakta tereddüt etmeden ilerlenmesi ihtiyacı ile birlikte hazırlanması gerektiği vurgusunda bulundu.
Fetih ve Hamas anlaşması, seçim sürecini ilerletmenin temelini oluştursa da Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde seçimlerin gerçekleşmesi ve sonuçlara saygı duyulması gibi başka konularda uzlaşıya varmak zorundalar.
İki hareket, aynı zamanda seçimlere katılacakları ortak bir liste oluşturma ihtimalini de inceliyor. Bu da, hükümetin oluşumu da dahil olmak üzere uzun vadeli bir anlaşma kapsamında olacaktır.
//Abdullah Yiğit